Luchtwassers houden de giftige lucht in de stal
Luchtwassers zijn ontwikkeld om ammoniak en fijnstof te filteren uit stallucht. Dit biedt een milieuwinst, doordat ze de uitstoot van deze schadelijke stoffen naar het milieu beperken. Maar een luchtwasser doet niets aan de uitstoot van bijvoorbeeld methaan of het giftige waterstofsulfide. Bovendien blijft de lucht in de stal – waar de dieren leven – ongezond, want de lucht wordt pas gereinigd bij uitstoot naar buiten.
Vaak onvoldoende frisse lucht door luchtwassers
Om het hoogste rendement uit een luchtwasser te halen, moet de stal helemaal afgesloten zijn, dus zonder natuurlijke ventilatie. Dit is in de meeste varkensstallen het geval. De ventilatie wordt dan volledig geregeld door de wasser. Experts stellen dat de aanvoer van frisse lucht hierdoor vaak te laag is. Volgens hen is het voor boeren lastig in te schatten hoeveel frisse lucht de dieren nodig hebben. Bovendien wordt met name in de winter de ventilatie vaak bewust beperkt om stookkosten laag te houden.
Ontstekingen aan longen en ogen
Onvoldoende ventilatie verslechtert de toch al ongezonde stallucht. Dit is funest voor het welzijn en de gezondheid van de dieren. In bijvoorbeeld varkensstallen liggen de concentraties ammoniak en fijnstof geregeld ver boven de aanbevolen waardes. Mede daardoor hebben jaarlijks miljoenen varkens het ernstig benauwd en krijgen zij ontstekingen aan de longen, borstvlies of ogen. Met name borstvliesontsteking is erg pijnlijk. Wetenschappers geven deze aandoening de hoogste ‘ongeriefscore’. Ook voor boeren is de slechte luchtkwaliteit in stallen schadelijk. De hoge concentraties fijnstof en ammoniak vergroten ook bij hen de kans op longproblemen.
Luchtwassers zijn gevaarlijk
De meest gebruikte luchtwasser is de zogenaamde chemische luchtwasser. Het rooster van deze luchtwasser moet regelmatig worden schoongespoten. Omdat er geconcentreerd zwavelzuur over deze roosters stroomt, is dit gevaarlijk en ongezond werk. Boeren hebben hierdoor volgens experts een kans op permanente longschade.
Er zijn meldingen van varkens die vergiftigd zijn door vloeistoffen die uit een luchtwasser lekten. Ook zijn er gevallen bekend waar varkens zijn gestikt nadat de luchtwasser en daarmee ook de ventilatie uitviel door een technische storing.
Daarnaast is een luchtwasser brandgevaarlijk en zorgt het apparaat ervoor dat brand zich via de grote ventilatiezolders ongehinderd razendsnel door de gehele stal verspreidt. Dit was waarschijnlijk ook het geval bij de recente stalbrand in Oirschot waarbij 10.000 varkens omkwamen.
Luchtwassers leiden tot schaalvergroting
Door een luchtwasser op een stal te plaatsen, voldoet een boer aan allerlei milieunormen. Daarmee krijgt hij gelijk de mogelijkheid om uit te breiden. Omdat een luchtwasser toch een flinke investering is die weer terugverdiend moet worden, is dat een extra motivatie voor de boer om op te schalen. De luchtwasser die bedoeld was om het milieu te ontzien, zorgt onbedoeld voor méér dieren en daarmee voor meer mest en meer schadelijke stoffen.
Miljoenen euro’s subsidie voor luchtwassers
De overheid heeft de aanschaf van luchtwassers flink gestimuleerd. De afgelopen tien jaar is hiervoor ten minste 38 miljoen euro aan subsidies en belastingvoordelen aan boeren vergeven. Op dit moment is het plaatsen van een luchtwasser een makkelijke manier om snel aan de milieunormen en eisen van de Maatlat Duurzame Veehouderij te voldoen. De Maatlat is een initiatief van de overheid om de veehouderij te verduurzamen. Boeren moeten aan de Maatlat voldoen om gebruik te kunnen maken van bepaalde fiscale regelingen.
Inmiddels heeft dan ook 90% van de boeren die voldoen aan de maatlat een luchtwasser. Er zijn ook veilige mogelijkheden om de uitstoot van schadelijke stoffen te beperken, waarbij de luchtkwaliteit in de stal wél verbetert. Maar deze oplossingen zijn door het overheidsbeleid veel minder aantrekkelijk voor de boer.
Wakker Dier wil ingrijpen overheid
De overheid heeft als doel om in 2023 tot een ‘integraal duurzame veehouderij’ te komen. Daar hoort ook een beter dierenwelzijn bij. De stimulering van gevaarlijke en dieronvriendelijke luchtwassers is onverenigbaar met deze overheidsdoelstelling.
Wakker Dier wil dat staatssecretaris Van Dam luchtwassers onmiddellijk schrapt uit de Maatlat Duurzame Veehouderij en nieuwe installaties van luchtwassers verbiedt totdat er een oplossing is voor alle nadelige gevolgen. Daarnaast moeten die problemen ook worden aangepakt in alle stallen die nu al een luchtwasser hebben.
