Geef kleinere veestapel prioriteit bij formatie

Vijfhonderd miljoen. Dat is het astronomische aantal dieren dat jaarlijks in de Nederlandse vee-industrie wordt gehouden. Hun mest klotst tegen de plinten en dat zorgt al decennialang voor hoofdpijndossiers. Denk aan de stikstofcrisis en het niet halen van doelstellingen uit het Klimaatakkoord. En dan heb ik het nog niet eens over het leed dat gepaard gaat met het houden van zoveel dieren.

Gek genoeg heeft het verkleinen van de veestapel nooit in het regeerakkoord gestaan. De huidige formatie biedt een uitgelezen kans om hier verandering in te brengen.

Hoewel de problemen gigantisch zijn, richtte het overheidsbeleid zich tot nu toe op pappen en nathouden. Ook in de dikke regeerakkoorden van Rutte I, II en III werd geen woord vuil gemaakt aan de veel te grote veestapel. Wel werd steevast gesproken over ‘technische oplossingen’ en ‘innovaties’ om de desastreuze gevolgen van onze vee-industrie te beperken. Deze nepoplossingen hebben onze maatschappij miljoenen aan belastinggeld gekost, maar er is nog geen centimeter van het probleem opgelost.

Zelfs bij een bedreiging van de volksgezondheid pakt de overheid niet door. Zo hebben omwonenden van geitenhouderijen vaker een longontsteking. Acht provincies hebben daarom een geitenstop ingesteld: er mogen geen geiten meer bij komen. Dit blijkt vooral een papieren werkelijkheid. Het aantal geiten blijft namelijk nog altijd groeien. In Gelderland is het aantal volwassen melkgeiten sinds de stop zelfs met 50 procent gestegen.

De ‘technische oplossingen’ worden nu vooral als schaamlap gebruikt voor verdere schaalvergroting. Zo was het met een luchtwasser mogelijk om meer varkens in een schuur te zetten. Dit werd ‘intern salderen’ genoemd en was bedoeld om de uitstoot van schadelijke stoffen te beperken.

Inmiddels weten we dat zulke technische foefjes zo goed als niet werken. In de tussentijd hebben ze wel gedaan wat ze moesten doen: de gigantische veestapel ongemoeid laten. Stallen zijn in die periode veranderd in enorme fabrieken met steeds meer dieren. De boeren die deze ontwikkeling niet konden bijbenen, zijn weggeconcurreerd.

De geldverspilling van de overheid werkt twee kanten op. Doordat ze schaalvergroting aan de ene kant met klinkende euro’s stimuleert, moet zij aan de andere kant de boeren helpen die boventallig zijn geworden. Vorig jaar besloot het kabinet om varkensboeren uit te kopen om de stikstofdepositie te matigen. Maar ook dit blijkt een mislukte poging. Onder boeren is namelijk veel minder animo om te worden uitgekocht dan gedacht.

Supermarkten doen het beter en kiezen steeds vaker voor vlees met een dierenwelzijnskeurmerk. De plofkip is uit het schap verdwenen en de kippen die zij nu verkopen krijgen iets meer leefruimte. In 2023 wordt dit bij Albert Heijn, Jumbo, Lidl en Plus nog een beetje meer, omdat zij al hun kip een ster geven van het Beter Levenkeurmerk van de Dierenbescherming.

Als elke kip meer ruimte krijgt, passen er minder dieren in de stal. Het aantal kippen wordt dan kleiner zonder dat er werkgelegenheid voor de boer verdwijnt. Een goed voorbeeld waaruit blijkt dat een kleinere veestapel, dierenwelzijn en zekerheid voor boeren hand in hand gaan.

Maar dit succes wordt overschaduwd door de ‘innovaties’ (lees: megastallen) die onder Rutte uit de grond zijn gestampt. De overheid kan dit tij keren door de veestapel aan te pakken en door dieren meer welzijn te garanderen.

Gelukkig was D66 in haar verkiezingsprogramma heel duidelijk over de veestapel: deze moet worden gehalveerd. Veel kiezers zullen op D66 hebben gestemd vanwege deze mooie belofte. Het is belangrijk dat deze nu wordt waargemaakt. De beste en misschien wel enige manier, is door het op te nemen in het regeer­akkoord.

Dankzij de eerste, mislukte formatieverkenning weten we inmiddels dat D66 de halvering van de veestapel niet op tafel heeft gelegd. Gelukkig krijgt Sigrid Kaag een tweede kans. Nu D66 in de race is voor een plek in de coalitie, is het aan haar om de halvering van de veestapel in het regeerakkoord te krijgen.

Dit artikel verscheen op 14 juni 2021 in Het Parool.