Melkconsumptie keldert, kaas zit in de lift

De Nederlandse melkconsumptie is tussen 2005 en 2021 met twintig procent gedaald. Dat blijkt uit onderzoek van Wageningen Economic Research (WEcR), in opdracht van Wakker Dier. Bij kaas en kwark steeg de consumptie juist met bijna veertig procent. Toch is Wakker Dier voorzichtig positief: “Nederland lijkt de melkindoctrinatie van Joris Driepinter en Melk de witte Motor stukje bij beetje van zich af te schudden.”

Minder melk

Waarom de consumptie van melk daalt en die van kaas en kwark stijgt, vertellen de WEcR-cijfers niet. Mogelijk speelt het aanbod in de supermarkt een rol. Het aanbod van andere dranken is gegroeid. Er valt veel te kiezen en dat kan ertoe leiden dat mensen minder vaak kiezen voor melk.

Meer kaas

Bij kaas zien we juist het tegenovergestelde: het assortiment kazen wordt steeds uitgebreider. Vooral ‘borrelkaas’ wint aan populariteit; supermarkten bieden een grote variëteit aan buitenlandse kaasjes, kaasplanken en borrelblokjes. Hilhorst: “We zien ook dat supermarken ontzettend veel stunten met kaas; mogelijk speelt dat ook een rol.”

Zorgelijk

De groeiende kaasconsumptie doet de afname van melk en andere melkproducten (meer dan) teniet. Voor elke kilo kaas is namelijk ongeveer tien liter melk nodig; voor een kilo kwark zo’n drie liter. Hilhorst: “Dit is een zorgelijke trend. We drinken per week ruwweg twee glazen melk en melkproducten minder, maar gebruiken tegelijkertijd zo’n vijf glazen meer in de vorm van kaas en kwark.”

Minder dierlijk

Onder de streep eten we dus meer dierlijke eiwitten in de vorm van zuivel. Dierlijke eiwitten zijn enorm belastend voor het milieu. Volgens de wetenschap en de overheid moeten we daarom zuivel, vlees en eieren vaker vervangen door plantaardige eiwitten zoals bonen, of brood. Wakker Dier roept supermarkten en andere bedrijven op om hier werk van te maken.

Ongezond

Meer kaas eten is niet alleen slecht nieuws voor de koeien en het klimaat, maar ook voor de consument. Veel kazen zijn ongezond, en staan vanwege het hoge zout- en verzadigd vetgehalte niet in de Schijf van Vijf. Hilhorst: “Meer kaas eten is slecht nieuws voor iedereen, behalve voor de zuivelindustrie.”

Het onderzoek

WEcR berekende de zuivelconsumptie aan de hand van de binnenlandse productie- en handelsbalans. De berekening gaat uit van de productie plus de import, minus de export. Op deze manier kan een gedegen inschatting worden gemaakt van de hoeveelheid zuivel en eieren die Nederland consumeert.

Alle zuivel in het onderzoek is afkomstig van koeien, behalve de kaas. In die categorie zijn ook producten van ander dieren, zoals geiten, meegenomen. Ook de consumptie van eieren is berekend; daar wordt geen noemenswaardige trend of ontwikkeling geconstateerd.